فرش ماشینی از چه الیافی ساخته شده است؟

یکی از ارکان اساسی در خانه‌ی ایرانیان فرش بوده و هست. فرش ایرانی از شهرت جهانی نیز برخوردار است. درگذشته‌های دور فرش‌ها به‌صورت دستباف بافت می‌شدند. باگذشت زمان و نیاز افراد به فرش و هم‌چنین قیمت بالای فرش دستباف، فرش‌های ماشینی پا به عرصه‌ی ظهور گذاشتند و کارخانه‌های فرش ماشینی، آن‌ها را با قیمت پایین‌تر به مصرف‌کننده عرضه کردند. آیا از انواع الیاف به کار رفته در فرش ماشینی اطلاع دارید؟ فرش‌های ماشینی با کیفیت از چه الیافی بافته شده‌اند؟ در این مقاله شما را با انواع الیاف فرش به‌کاررفته در فرش ماشینی آشنا می‌کنیم.

تاریخچه فرش ماشینی

قالی‌بافی تقریباً در تمام شهرهای ایران مرسوم بود اما در این میان شهر کاشان شهرت زیادی داشت و قطبی برای صنعت نساجی در ایران محسوب می‌شد. قدیمی‌ترین فرش ماشینی نیز مربوط به این شهر است و  به تاریخ ۱۳۵۰ خورشیدی برمی گردد. این فرش با ماشینی فرانسوی با طراحی ماری ژاکارد،  بافته شد که سبک، دارای پرز کوتاه و برای بافت آن از الیاف مصنوعی استفاده شد. کیفیت این فرش نسبت به فرش‌های دستباف پایین‌تر و در حد متوسط بود. اما با سرعتی بالا نسبت به فرش‌های دستبافت تولید می‌شد و قیمت پایین‌تری هم داشت. این امر موجب گشت تا مردم به استفاده از فرش‌های ماشینی تمایل پیدا کنند. اولین کارخانه فرش ماشینی را خاندان لاجوردی بنام شرکت صنایع کاشان (فرش راوند) تأسیس کردند و اولین فرش ماشینی در سال ۱۳۵۳ تولید و وارد بازار ایران شد. امروزه صدها کارخانه فرش ماشینی در ایران وجود دارد. هم‌اکنون، قطب فرش ماشینی آران و بیدگل و پس‌ازآن کاشان است. شهرهای دیگری هم چون مشهد، دلیجان،یزد، اصفهان و تهران نیز دارای کارخانه های تولید فرش ماشینی هستند.

انواع الیاف فرش ماشینی

الیاف فرش ماشینی در صنعت نساجی به دودسته‌ی الیاف مصنوعی و طبیعی دسته‌بندی می‌شود. الیاف مصنوعی، الیافی هستند که در طبیعت وجود ندارد و با استفاده از روش‌های خاص مصنوعی تولید می‌شوند. اما الیاف طبیعی، همان‌گونه که از نام آن‌ها نیز مشخص است، در طبیعت موجود است و بدون هیچ‌گونه دست‌کاری مصنوعی به دست می‌آید و از گیاهان یا حیوانات تهیه می‌شوند.

 طبیعی

پشم

الیافی هستند که از پشم گوسفندان تهیه شده و کیفیت آن بر اساس گوسفندان پرورش داده‌شده متفاوت است. بیشترین پرورش گوسفند در ایران توسط عشایر انجام می‌شود. پشم‌های سفید برای فرش مناسب‌تر هستند زیرا راحت‌تر رنگ می‌گیرند. قطر پشم باید به ۳۰-۴۰ میکرون برسد. از ویژگی‌های الیاف پشمی می‌توان به نرم بودن، ماندگاری و انعطاف‌پذیر بودن آن اشاره کرد. هم‌چنین این الیاف به‌راحتی تمیز شده و در برابر حرارت نیز مقاوم هستند.

پنبه

بخش عمده‌ای از صنایع نساجی از الیاف پنبه استفاده می‌کنند و صنعت فرش نیز از این قاعده مستثنا نیست. در حال حاضر ایران جزء کشورهای تولیدکننده پنبه است. الیاف پنبه کمتر آفت خورده می‌شوند و اگر هم این اتفاق بیفتد آفت خوردگی سطحی است و حفره‌ای در فرش ایجاد نمی‌کند.

ابریشمی

این الیاف از پیله کرم ابریشم به دست می‌آید و نسبت به الیاف پشمی از استحکام بیشتری برخوردار بوده و قیمت بالاتری نیز دارد.

جوت

جوت نوعی گیاه طویل، نرم و براق است که می‌تواند به‌صورت نخ جوت مستحکم درآید و مورداستفاده قرار گیرد. این گیاه به‌صورت سالانه کاشت و برداشت می‌شود و در آب‌وهوای مرطوب و گرم و بارندگی هر هفته به میزان ۵ تا ۸ سانتی‌متر رشد می‌کند. این الیاف برای فرش‌های ماشینی استفاده می‌شود. آن ها حالت درخشندگی داشته و به لیف طلایی مشهورند. از مهم‌ترین ویژگی‌های این الیاف می‌توان به مقاومت سایشی بالا و قابلیت تهیه نخ‌های ظریف هستند. نخ جوت در فرش ماشینی با توجه به مدل ماشین بافندگی فرش متفاوت است. و به‌طورکلی به ۴ گروه اصلی CRM ،CRT ،CRX و CB تقسیم می‌شود. نخ‌های جوت گرید CRX ظریف‌تر و CB ها ضخیم‌تر هستند.

مصنوعی

الیاف پلی‌استر

پلی‌استر مصرفی در صنایع نساجی از ترکیب شیمیایی یک الکل مانند “پلی‌اتیلن گلیکول” و یک اسید مانند “اسید ترفتالیک” در شرایط مساعد در مجاورت کاتالیزور مناسب در خلأ تهیه می‌شود. از جمله مزیت‌های این الیاف می‌توان: مقاومت بالا، داشتن خاصیت کششی، شستشوی راحت، زمان اندک برای خشک شدن اشاره کرد.

درخشندگی این الیاف به‌اندازه‌ای بالا است که به آن ابریشم مصنوعی نیز می‌گویند.

هم‌چنین این الیاف برخلاف الیاف پشمی، پرزدهی ندارند و از نظر قیمت نیز نسبت به ابریشم و پشم پایین‌تر است. باید توجه داشت این فرش‌ها برای مکان‌های پر رفت‌وآمد مناسب نیستند.

الیاف آکریلیک

این الیاف نیز مانند الیاف پلی‌استر از مواد نفتی تهیه می‌شود. الیاف آکریلیک سبک بوده و به الیاف پشمی که جزو الیاف طبیعی است شبیه می‌باشد. علاوه بر آن، این الیاف قابلیت رنگ‌پذیری و شستشوی خوبی دارند. هم‌چنین، نسبت به بید و مواد شیمیایی و روغن و تابش نور خورشید و چربی مقاوم اند. فرش‌های آکلریک نسبت به فرش‌های پلی‌استر دوام و طول عمر بیشتری دارد و هم‌چنین ضد حساسیت بوده و برای اتاق کودک مناسب است.

الیاف پلی‌پروپیلن

فرش پلی‌پروپیلن از لحاظ ظاهری شبیه به فرش آکریلیک می‌باشد. این الیاف رطوبت کمتری به خود جذب می‌کند و نسبت به سایر فرش‌ها که در معرض نور خورشید آسیب می‌بینند به دلیل کیفیت بالایی که دارد آسیب پذیری کمتری دارد. علاوه بر آن، در برابر اسید مقاوم هستند.

اما باید توجه داشت که این فرش لطافت و نرمی خود را زودتر از دست می‌دهد.

در پایان

فرش جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما ایرانیان است. به‌طورکلی، فرش‌های ماشینی کیفیت مطلوبی دارند هرچند کیفیت فرش دستباف بالاتر است. اما از نظر قیمت بسیار مقرون به‌صرفه هستند.

در سایت و اپلیکیشن تموک می‌توانید انواع فرش‌های ماشینی خود را به مصرف‌کنندگان معرفی کنید و هم‌چنین می‌توانید فرش ماشینی موردنظر خود را از هر کجای ایران انتخاب کنید.